Ερωτισμός σε άσπρο-μαύρο
O απρόβλεπτος κύριος Μαν Ρέι μαζί με τις αισθησιακές μούσες του και τους εντιμότατους φίλους του Ντισάν, Μπρετόν, Κοκτό, Πικάσο «κατέπλευσαν» το Σάββατο βράδυ στη Χώρα της Ανδρου.
Αφορμή κι αιτία η έκθεση «Τα πρόσωπα της γυναίκας» στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, που έδωσε την ευκαιρία για ένα συναρπαστικό ταξίδι στο φαντεζί Παρίσι του Μεσοπολέμου και στο λαμπερό μεταπολεμικό Χόλιγουντ. Σε εποχές ανατρεπτικών καλλιτεχνικών ζυμώσεων, που εκφράστηκαν με τα κινήματα του σουρεαλισμού και του ντανταϊσμού.
Εντός του μουσείου ένα ρετρό, ερωτικό κλίμα επικρατούσε με ασπρόμαυρες φωτογραφίες της εποχής πάνω στους γκρι τοίχους. Εκτός μουσείου, όμως, το κοσμοπολίτικο νησί σαν να ζούσε στον δικό του, μακάριο κόσμο. Δίχως ουρές στα ΑΤΜ ή την αγωνία μπροστά στις ανοιχτές τηλεοράσεις και μόνον οι αθηναϊκές παρέες στα καφενεία έδιναν τον τόνο του επικείμενου δημοψηφίσματος…
Η έκθεση με 150 έργα (φωτογραφίες, γλυπτά, χαρακτικά, σχέδια), με κατατοπιστικό χρονολόγιο, χωρισμένη σε τέσσερις ενότητες (Οι Μούσες, Το Man Ray Στούντιο, Η Γυναίκα του Πόθου, Η Σουρεαλιστική Γυναίκα) που δημιουργούν μια δεμένη αφήγηση, αποκαλύπτει τον γνωστό-άγνωστο, τον πολυδιάστατο Εμάνουελ Ρανίτσκι, ο οποίος έγινε διάσημος ως Μαν Ρέι (1912-1971).
Αν προσθέσουμε και τον πολυσέλιδο, προσεγμένο τρίγλωσσο –ελληνικά, αγγλικά γαλλικά- κατάλογο (καλλιτεχνική επιμέλεια «Μικρή Αρκτος»), τότε έχουμε ένα εξαιρετικό αφιέρωμα, που μας θυμίζει τις παλιές καλές, προ κρίσης μέρες, του μουσείου.
Μια νεαρή γυναίκα, η Μαρία Κουτσομάλλη, στο πρώτο της επιμελητικό εγχείρημα στην Ανδρο, εστιάζει με φρέσκια ματιά στις γυναίκες του Αμερικανού καλλιτέχνη: ανεξάρτητες, παθιασμένες, ελκυστικές, ταλαντούχες.
Αδιαφιλονίκητες πρωταγωνίστριες η «βασίλισσά του», η πληθωρική Κίκι ντε Μονπαρνάς, χορεύτρια καμπαρέ. Η λυγερόκορμη Λι Μίλερ, μοντέλο της Vogue και έπειτα φωτορεπόρτερ πολέμου. Η ιέρεια του σουρεαλισμού Μέρετ Οπενχάιμ. Και η γελαστή Αντριέν Φιντλέν, το πρώτο μαύρο μοντέλο που έγινε εξώφυλλο σε αμερικανικό περιοδικό μόδας.
Δεν λείπει και η καλλιτεχνική-κοσμική αφρόκρεμα του Παρισιού του καιρού του: η Κοκό Σανέλ φωτογραφίζεται με τις χαρακτηριστικές πέρλες της στον λαιμό, η δροσερή 25χρονη Κατρίν Ντενέβ με μακριά σκουλαρίκια γίνεται «Εκκρεμές σε εκκρεμότητα»
Η έκθεση αναδεικνύει και καταρρίπτει μύθους γύρω από τον Μαν Ρέι:
► Ενώ τον εντάσσουν στους σουρεαλιστές, ποτέ δεν υπέγραψε μανιφέστο τους, ούτε ήρθε σε ρήξη με τους Γάλλους συνοδοιπόρους του, επειδή δεν μιλούσε καλά γαλλικά!
► Είναι ένας ερωτικός ζωγράφος, προκλητικός, όχι όμως χυδαίος. Ακόμα και στις πιο τολμηρές στιγμές του χρησιμοποιεί την αφαίρεση και το χιούμορ με έξυπνο τρόπο.
► Αγάπησε με πάθος τις γυναίκες, ιδιαίτερα τις κατά πολύ νεότερές του, μίσησε όμως με το ίδιο πάθος. Γι’ αυτό όταν χώρισε με τη Λι Μίλερ κόλλησε σε έναν μετρονόμο τη φωτογραφία του ματιού της και προέτρεπε τους θεατές να τον σπάσουν όταν τους εκνευρίσει το τέμπο του.
► Είχε τα φετίχ του: η γυναικεία, γυμνή σιλουέτα, τα μάτια, τα χείλη, κυρίως όμως τα χέρια. Ενα ζευγάρι από αυτά, άσπρα και μαύρα, τα ζωγράφισε ο Πικάσο πριν τα φωτογραφήσει ο Μαν Ρέι.
► Θεωρούσε τον εαυτό του ζωγράφο και είχε απογοητευτεί που τον ταύτιζαν με την τέχνη της φωτογραφίας, την οποία άρχισε για βιοποριστικούς λόγους.
► Ελεγε πως δεν ρετουσάρει τις φωτογραφίες του, δημιούργησε όμως την τεχνική της σολαριζασιόν και άλλες που δίνουν την αίσθηση του τρισδιάστατου ή του άυλου.
► «Αμέτοχος μα όχι αδιάφορος», έχει γραφτεί, έπειτα από επιθυμία του, πάνω στον τάφο του.
Info: Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Χώρα Ανδρου. Μέχρι 27/9. Πληροφορίες: 22820 22444, www.moca-andros.gr
_____________
